ازمزایای این صندوقها برای سرمایهگذاران میتوان به کاهش ریسک، مدیریت حرفهای داراییها توسط گروهی از مدیران باتجربه، کاهش هزینههای معاملاتی به دلیل صرفهجویی ناشی از مقیاس و نقدشوندگی بالا اشاره نمود.
1- از دید سرمایه گذار:
صندوق سرمایهگذاری مشترک نهادی است که با جمعآوری سرمایههای خرد در مجموعهای از اوراق بهادار و سپردههای بانکی سرمایهگذاری مینماید. ازمزایای این صندوقها برای سرمایهگذاران میتوان به کاهش ریسک، مدیریت حرفهای داراییها توسط گروهی از مدیران باتجربه، کاهش هزینههای معاملاتی به دلیل صرفهجویی ناشی از مقیاس و نقدشوندگی بالا اشاره نمود. هر سرمایهگذاری باپرداخت مبلغی در سبدی از داراییهای متنوع سرمایهگذاری میکند و به نسبت آورده خود در سود یا زیان صندوق سهیم خواهد بود و هر زمان که بخواهد از صندوق خارج شود واحدهای سرمایهگذاری وی از منابع صندوق به نرخ ارزش روز داراییها بازخرید میگردد.
از سوی دیگر هر شخص متناسب با درجه ریسک پذیری خود در صندوقسرمایهگذاری خاصی سرمایهگذاری مینماید. چرا که برخی صندوقها دارای تضمین سودآوری و برخی بدون تضمین سودآوری هستند. بدیهی است صندوقهای دارای تضمین سودآوری ریسک و بازده کمتری نسبت به صندوقهای بدون تضمین را برای سرمایهگذاران به همراه خواهند داشت. سقف سرمایهگذاری در داراییهای مختلف مالی بر اساس قوانین و مقررات مشخص شده است و بر این اساس صندوقهای سرمایهگذاری با تضمین سودآوری بایستی حداقل 70 درصد داراییهای خود را در اوراق با درآمد ثابت و حداکثر30 درصد در سهام سرمایهگذاری نمایند.
2- از دید نهادهای مالی:
مزایای تاسیس این صندوقها برای نهادهای مالی جمعآوری مقادیر زیادی نقدینگی دارای رسوب بالا، دریافت کارمزد بابت قبولی سمت در صندوق که این کارمزد متناسب با حجم منابع صندوق افزایش مییابد و بازارگردانی برای اوراق بهادار با درآمد ثابتی که در بازار منتشر نمودهاند میباشد.
در حال حاضر 80 صندوق سرمایهگذاری مشترک در بازارسرمایه کشور به فعالیت میپردازند که حجم منابع مالی در اختیار صندوقهای با تضمین سودآوری 1600 میلیارد ریال و منابع مالی در اختیار صندوقهای بدون تضمین 2954 میلیارد ریال است.
آشنایی با ارکان صندوق و وظایف هریک
در صندوق های سرمایهگذاری در اندازه کوچک (حداقل سرمایه 5میلیارد ریال) ارکان صندوق شامل: مجمع، مدیر، ضامن، متولی، حسابرس و در صندوق های سرمایهگذاری در اندازه بزرگ (با حداقل سرمایه 50 میلیارد ریال شامل، مجمع، مدیر،ضامن، متولی، حسابرس و مدیر ثبت است.
1. مجمع صندوق:
مجمع صندوق با حضور دارندگان حداقل نصف به علاوه یک واحدهای سرمایهگذاری ممتاز دارای حق رأی صندوق رسمیت مییابد. واحدهای سرمایهگذاری ممتازان بخش از سرمایة اولیه است که توسط مؤسسین تأمین می گردد و پس از پرداخت این مبلغ، مجوز عرضه عمومی برای تأمین باقیمانده سرمایه اولیه(به عنوان واحدهای سرمایهگذاری عادی) صادر خواهد شد. مجمع صندوق بالاترین رکن صندوق قلمداد می گردد و مهمترین وظیفه آن انتخاب مدیر، مدیر ثبت، متولی، ضامن، نصب و عزل حسابرس ومعرفی به سازمان بورس و اوراق بهادار جهت تأیید است.
2. مدیر صندوق:
رکن اجرایی صندوق و متخصص در بازار سرمایه است که لازم است مطابق اساسنامه، گزارشات پیشبینی شده و اطلاعات قابل ارائه را تهیه و در اختیارمتولی، حسابرس و سازمان قرار دهد. همچنین با استفاده از تارنمای مربوط به صندوق سرمایهگذاری، اطلاعات ذکر شده در بخش اطلاعرسانی اساسنامه را جهت آگاهی عموم افشاء می نماید. مدیر صندوق یک یا چند نفر شخص حقیقی را به عنوان مدیر/ گروه مدیران سرمایهگذاری انتخاب می نماید که به نمایندگی مدیر تصمیمات مربوط به سرمایهگذاری و خرید و فروش سهام و اوراق بهادار را در چارچوب مقررات اعمال می نمایند. مشخصات مدیر سرمایهگذاری در اختیار سازمان قرار گرفته، لازم است تا صلاحیت حرفهای اونیز به تأیید سازمان برسد.
3. مدیر ثبت:
وظیفه اصلی مدیر ثبت اجرای صحیح درخواستهای صدور و ابطال با رعایت مقررات مربوطه و در چارچوب اساسنامه است. مدیر ثبت موظف است شعب خود راکه سرمایهگذاران میتوانند از طریق مراجعه به آن تمام فرآیند صدور و ابطال راانجام دهند اعلام نماید. (این رکن در صندوقهای در اندازه بزرگ طراحی میشود.)
4. متولی صندوق:
رکن نظارتی صندوق محسوب گردیده و توسط مجمع صندوق انتخاب خواهد شد. از وظایف مهم متولی پیشنهاد حسابرس به مجمع صندوق، تأیید حسابهای بانکی افتتاح شده توسط مدیر برای صندوق و نظارت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن است. در واقع متولی به عنوان نماینده و وکیل سرمایهگذاران برای اقامه هرگونه دعوای کیفری علیه صندوق تعیین گردیده است. در مورد صندوقهای سرمایهگذاری در اندازه بزرگ و صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت، یکی از مهمترین وظایف متولی تأیید تمامی پرداختهای صورت گرفته توسط مدیر قبل از پرداخت است.
5. ضامن:
منظور از ضمانت در ساختار صندوقهای سرمایهگذاری در ابتدا فراهم نمودن نقدینگی کافی در شرایطی است که صندوق برای انجام پرداختها طبق اساسنامه و یا ابطال واحدهای سرمایهگذاری متقاضیان به قیمت ابطال محاسبه شده وجه نقد کافی نداشته باشد. بنابراین وجود ضامن منجر به فراهم نمودن یکی از امتیازات سرمایهگذاری در اینگونه صندوقها در مقایسه با سرمایهگذاری مستقیم در سهام شرکتهاخواهد شد چرا که با وجود ضامن نقدشوندگی دارندگان واحدهای سرمایهگذاری این اطمینان را خواهند داشت که هر زمان تصمیم به ابطال(فروش) واحد سرمایهگذاری خودبگیرند تقاضا برای آن طبق ضوابط و مقررات مربوطه وجود دارد. علاوه بر مفهوم فوق ممکن است در برخی از صندوقهای سرمایهگذاری در سهام و یا صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت ضمانتی برای اصل سرمایه و حداقل سود برای دوره مشخص و یا پرداخت سوددورهای درنظر گرفته شود. به این ترتیب ضامن وظیفهای سنگینتر از ضمانت صرف نقدشوندگی برعهده خواهد داشت. در این موارد انتظارات سازمان بورس برای پشتوانه مالی و اعتبار ضامن از شرایط دیگر بیشتر خواهد بود و در برخی موارد با تعیین 2ضامن با عنوان ضامن اول و ضامن دوم سعی در کاهش ریسک متحمل صندوق خواهد داشت.
6. حسابرس:
رکن دیگر نظارتی است که از بین مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان و توسط متولی، جهت تأیید به مجمع صندوق معرفی میگردد. مدت مأموریت حسابرس توسط مجمع تعیین می گردد و حسابرس با قبولی سمت ارائه گردید وظایف و مسئولیتهای محوله طبق اساسنامه را به عهده خواهد گرفت./